Vroeger vond ik de heide saai. Zeker in de zomer. Het is er stil qua vogels en afgezien van de bloeiende heide, wat is er te beleven? Wat een misverstand. In deze tijd van het jaar ‘moet’ je juist eens een keer die kant op gaan.
Een zeer fraai, oorspronkelijk stuk Nederland, is te vinden ten oosten van Haaksbergen. Sowieso één van de fraaiste stukken Twente. Het zijn parels in een verloren gewaand landschap van weleer. Ook hier gaat het, voorzichtig, weer de goede kant op met de natuur. De heide staat hier niet zo ‘vergrast’ bij als elders, en er stukken grond worden weer schraal gemaakt.
Hier is de heide nog écht paars. Veel dopheide naast struikheide. Eén van de bezienswaardigheden zijn hier het gentiaanblauwtje – een vlinder die zijn eitjes alleen op de gentiaanbloem af zet. Wordt iets fraaier als het er juist niet massaal is? We moeten goed zoeken, maar plotseling staat ie er: de klokjesgentiaan, om precies te zijn.
Het gentiaanblauwtje menen we ook rond te zien vliegen, maar hij is eenvoudig te verwarren met het heideblauwtje en veel zeldzamer dan die vlinder.
Het is in ieder geval weer eens een heidegebed waar van alles rondvliegt en rondzoemt. Dat is wel eens heel anders.
Aan de rand van de heide is een mysterieus geluid te horen.
Als je het geluid nooit gehoord hebt, kun je hooguit denken dat je te maken hebt met een vlaamse gaai. Echter: het geluid is zachter dan dat en een vlaamse gaai ‘zingt’ nooit zo hoog in de top van de bomen. Herkenning echter, kwam bij mij pas, toen ik het geluid van de notenkraker goed bestudeerd had, wat veel harder en doordringender is. En je associeert natuurlijk: het geluid hoorde ik verschillende keren eerder langs een kanaal, aan de rand van een bos, hoog in de boomtoppen.
Een wielewaal. Maar dan moet je eerst weten hoe het mannetje wielewaal klinkt, wat een tropisch zingende vogel is, vergeleken met het wat schelschreeuwerige van vrouw wielewaal. Door te deduceren, en natuurlijk dankzij internet, weet je dan: wielewaal vrouwtje. Het is dan altijd weer de uitdaging om de vogel zelf te ontdekken. Bijna altijd blijft het bij een schim tussen de dichte bladertoppen. Als je heel veel geluk hebt, zoals ik enkele weken terug had langs een kanaal in het oosten van Twente, dan zie je ze vliegen. Snel, als een lijster. Maar net onderscheidend genoeg om ze als wielewalen te herkennen.
Mysterieuze vogels van bos- en heiderand. Ik hoor ze met enige regelmaat in het oosten van het land.
Deze zomer is het oosten van et land qua droogte even niet de pineut. Fikse buien hebben de afgelopen weken het nodige water achter gelaten en het groen staat er groen bij.
Natuurherstel heeft hier ook echt zin omdat er genoeg buffers zijn tegen de ammoniak/stikstof. Schraal gemaakte gronden raken snel begroeid met kruidenrijk veenachtig landschap, wat weer vele insecten aan trekt.
En die ruímte.. die rúst.. waarom ben ik hier niet 10 jaar eerder naar toe verhuisd? Ik geniet er iedere dag weer van. Je kunt zó veel kanten uit, vanuit Zwolle.
Aan het eind van de wandeling wacht nog een verrassing: De Bommelas. Verstild ligt dit oude boerderijtje uit plusminus 1840 tussen de rand van bos en heide. Het is dankzij de laatste eigenaren te danken, dat deze voor sloop werd behoed, gerestaureerd en vanaf een pad zichtbaar is gebleven. Echter: in het verleden werd er wel ingebroken en vond men eens de drollen in pannen terug, die inbrekers daar achtergelaten hadden. Je verzint het niet. Het blijkt toch gebeurd. Bekijk de reportage onder de link opgenomen. Zeer de moeite waard. Deze laatste bewoners – de boerderij staat nu leeg en is als zodanig ‘tentoongesteld’ om van buiten te bekijken, verdienen een koninklijke onderscheiding. Jan Jans zou tevreden toegekeken hebben.
Héél vlug namen we ook een kijkje aan de achterkant. Nee, het mag niet, maar ik wilde de achterzijde ook vastleggen om te kunnen laten zien.
Het Buurserzand, het gentiaanblauwtje, de wielewaal en Dde Bommelas. 3 van de wel 100 redenen om dit verstilde, unieke gebied te bezoeken.
Thomas Kamphuis 