Bryan Ferry – Mamouna / Horoscope Deluxe edition

De dag in 1994 dat ik Bryan Ferry’s album Mamouna kocht, zal ik nooit vergeten. Ik was de rest van het jaar, en nu de bijna 30 jaar sindsdien hooked. Nog steeds, vind ik, met de bril van 2023, dat dit het beste is wat Ferry gemaakt heeft. Het album ademt een roadtrip langs allerlei duistere motels en nachtclubs uit. De aparte Moulin Rouge achtige sfeer op de achterkant en in het begeleidende artwork in het cd boekje droeg alleen maar bij aan die sfeer.

Toch nog maar even: Don’t want to know heeft al dat mysterie in zich, wat de rest van Mamouna zal blijven. N.Y.C. – New York City heeft ook dat heerlijke ritmische met vervreemdende synths en keyboards. Ferry’s stem is voor het eerst meer achterin gemixt en hij klinkt, op het album, minder als de frontman. De songs zijn meer vergeven van sfeertjes en ritmes dan dat het makkelijk in het gehoor klinkende songs zijn. Maar bovenal komen Ferry en Roxy Music hier in een blend samen. Het is het album wat het dichtste bij komt bij hoe Roxy anno 1994 had geklonken, met bijdragen van gitarist Manzanera en oboe en saxofoon speler Mackay. Het is echter allemaal heel subtiel, de ritmesectie stuwt het album. Mij heeft altijd de zin N.Y.C. – Desdemona waiting for you – something’s gotta give geintigreerd met het ook op 9/11. Alleen: Ferry schreef het nummer zeker een decade daarvoor. Die zin heeft mij echter nooit los gelaten.

Your painted smile is van een onaardse schoonheid en één van de allermooiste nummers die Ferry schreef. Ik heb het altijd eeuwig zonde gevonden dat Ferry Mamouna nooit integraal een keer live heeft gespeeld. Hij is nu bijna 78, en optreden zal er wel niet meer in zitten, maar jongens, wát een sfeer. Zo bezonken en nostalgisch hoorden we Ferry nog niet daarvoor. Dé ideale late avond en nachtplaat aller tijden: Mamouna. Dán kruipt ie onder je huid. Overdag ook wel, maar in het donker verdrink je er in. En ja, ik wil verdrinken in Mamouna. Als er één album is wat ik mee wil nemen naar het einde der tijden, is het dit.

Het titelnummer zelf, Mamouna, laat Ferry door eenzelfde mist heen zingen. Het haast funky subtiele ritme en de synths doen de rest. Het lijkt een nummer wat voortkabbelt, en dat is nu juist de kracht. Hypnotiserend mooi. Met Mamouna verscheen er een emotionaliteit en breekbaarheid in Ferry’s stem die mij de jaren daarna altijd gegrepen heeft. Zo sterk als Mamouna werd het, helaas, nooit meer. Pas op Olympia (2010) kwam iets van die geest weer boven drijven met het weergaloze Reason or rhyme, en het, in mijn ogen, even weergaloze Me oh my.

Het duurde lang voordat Mamouna het licht zag. Járen sleutelde Ferry er aan, totdat hij er uiteindelijk zelf dol van werd en de hulp van Brian Eno in riep die een zekere structuur aan bracht, zonder die nachtgeest te verdrijven. Buiten dat gooide Ferry met Mamouna het echt over een andere boeg.

The only face is puur Ferry. Verlating, verlangen en tegelijkertijd ‘I want to be alone’. Op het album klinkt het al briljant, live in uitgeklede vorm misschien nog wel beter, zoals ik het hoorde tijdens de Frantic tour in 2002. Toen begon hij het concert er mee, en iedereen was muisstil.

The 39 steps is het meest mysterieuze en wat spookachtige nummer op Mamouna. Nooit werd zo iets – ogenschijnlijk – banaals als ‘Where do we go from here, your place or mine’ zó vormgegeven. Er is liefde in het spel, maar ook die dreiging. Uiteindelijk weet Ferry het zelf ook niet: ‘Wish I knew’. De titel is gebaseerd op de film The 39 steps. Mocht het daarop geïnspireerd en vormgegeven zijn, gezien Ferry’s liefde voor dit soort films uit de jaren 30 en 40, dan mag hij nog eens een heel album maken. Maar ja..

Wich way to turn laat weer die bijna plechtige majestueuze hypnotiserende rust zien die Mamouna óók in zich draagt. Zó mooi. Zó mooi. Een heel subtiel en instrumentaal kalm vormgegeven nummer waarbij ik altijd zal afvragen waarom Ferry er na Mamouna niet méér van schreef, maar je de koning te rijk kunt zijn dát hij ze schreef. Onsterfelijk mooi. Zó veel nachten indertijd mee doorgebracht in een soort vroege nostalgie naar iets wat verdween of verdwenen was. Wich way to turn klinkt bijna als een slotakkoord. De nachtclub is leeg gelopen, de danseressen drinken nog wat of roken een sigaret aan de bar en in de stilte speelt Ferry zijn finest hour.

Wild cat days schudt je weer wakker. Hier is de invloed van Eno het meest te horen. De ritmesectie is heerlijk stuwend, de synths worden naarmate het nummer naar zijn einde gaat steeds vervreemdender en donkerder. Het ligt er echter niet moddervet op, alles duikt op in die soort aangename mist waar Mamouna zich afspeelt.

Gemini moon laat zien dat er op Mamouna geen slecht nummer staat en hoezeer het een geheel vormt qua sfeer. Afgezien van dat Ferry Mamouna nooit integraal live speelde, is het ook jammer dat er geen goede dvd bestaat van de daar op volgende tour. Een opname uit Keulen en een opname Argentinië – op een enkel, door Ferry officieel zelf gepubliceerd nummer na – niet meer te vinden op Youtube – komt het dichtst bij in de buurt, maar is net zo donker als de nacht waarin Mamouna zich wentelt.

Chain reaction besluit de reguliere uitgave van Mamouna. Het loopt tegen het einde van de nacht en het is een nummer om mee in slaap te vallen, zó n rust straalt het uit. Het nummer lijkt één grote loop die tot in het oneindige zou kunnen doorlopen.

Echter: na bijna 30 jaar staat het dan toch (oktober?) te gebeuren: er verschijnt een Deluxe edition van Mamouna/Horoscope. ‘Bryan Ferry’s ninth solo studio album ‘Mamouna’ is being reissued for the first time since 1994 and is being released on two deluxe formats. It was Bryan Ferry’s first studio album in seven years to feature original recordings, having worked on the album for six years under the working title of ‘Horoscope’. The previously unreleased alternate recordings to the final ‘Mamouna’ versions are collected for the first time on these deluxe reissues as the ‘Horoscope’ album’ zoals het persbericht geeft.

Waar bestaan die extra’s dan uit?

Disc 2
1.Where Do We Go from Here 2.The Only Face 3.Desdemona 4.S&M5.Loop De Li 6.Gemini Moon 7.Raga 8.Mother of Pearl

Disc 3
1.Mamouna (Instrumental Edit ’89/’94) 2.Your Painted Smile (Instrumental – First Draft ’89) 3.Your Painted Smile (With Guide Vocals) [later Version ’89] 4.Your Painted Smile (Piano and Vocals ’93) 5.NYC/Desdemona (Instrumental ’91) 6.Robot (Instrumental) [first Draft ’89] 7.The Only Face (Instrumental) [first Draft ’89] 8.The Only Face (Piano and Vocal ’93) 9.Loop De Li (Instrumental) [first Draft ’89] 10.Horoscope Strings (Instrumental ’90)

De meerwaarde bestaat uit de nu professioneel uitgegeven demo- en alternatieve versies van nummers die uiteindelijk op Mamouna terecht zouden komen. Echter zijn er ook nummers die niets met Mamouna te maken hebben of pas – veel – later op een ander Ferry album zouden verschijnen. Omdat ik hier – uit enthousiasme – slechts voor bespreek zijn sommige songtitels mysterieus voor mij. Ja ik ken Horoscope het nooit uitgebrachte, in die vorm, album. Maar een nummer – disc 2 – met de titel S&M komt daar niet op voor. Raga ook niet. Toch verrassingen nog voor wie alles al dacht te hebben of te kennen van Ferry. En dat is natuurlijk de aantrekkingskracht van zo’n uitgave.

Disc 3 dan. Als we al over de streep getrokken moesten worden. Allemaal alternatieve versies. The Cure is daar goed in, om deze bij re-issues uit te brengen en bijna altijd zit je dan niet naar een halfbakken iets of aftreksel te luisteren, maar op het puntje van je stoel. Heel benieuwd naar dus. Nummer 6, Robot, ken ik ook al niet als songtitel. Loop de li zou pas op Avonmore (2014) verschijnen, Ferry’s – vooralsnog – laatste album met nieuwe nummers. Horoscope strings is voor mij, als titel, ook nieuw.

Genoeg aanleiding dus, om deze uitgave dus aan te gaan schaffen. Waarbij ik zuiniger moet zijn op de cd’s zelf als de originele van Mamouna die ik kocht. Die bleef soms te lang uit de cd case liggen – ik wilde hem iedere keer zó weer kunnen opzetten – zodat deze krassen op liep of tijdens een nachtelijk gevierde verjaardag – ik herinner mij 1995 – wat al te onbeschermd tussen chips en alcoholica terecht kwam. Die moest dus vervangen worden. Het originele boekje zit er nog bij. Ik ben benieuwd of het de deluxe edition begeleidende boekje nog nieuwe inzichten geeft uit de hand van Ferry zelf. Enigszins verontrustend is wel dat de deluxe versie misschien alleen in Engeland zelf te krijgen is en er niet naar buiten Engeland verzonden wordt. Is dit weer die Brexit flauwekul? ‘Old money is better than new, don’t let it happen to you’ zong Ferry ooit al. “

Als er geen nieuw album meer in zit, is dit het beste waar we ons op kunnen verheugen.

Nu nog die dvd met indertijd ongeëvenaarde, ritmische begeleidingsband (Robin Trower !, de ritmesectie, David Williams, Alvino Bennet !) van Ferry.

Een mens moet wat te wensen houden.