Oude beelden

Oude beelden. Ik ben er gek op. Vooral omdat ze aan de ene kant zovéél en aan de andere kant zo weínig vertellen.

In een zogeheten natuurhuisje in Halle in de Achterhoek trof ik een krat met allerlei boeken en tijdschriften aan. Altijd leuk. Ik wordt daar altijd vrolijk van. Eén van de boeken die mijn aandacht trok was deze.

Het zijn foto’s, gemaakt in de periode 1930 – 1945 van de inwoners van het buurtschap Halle-Heide. De twee manspersonen op de voorzijde blijken niet representatief: ze kijken de fotograaf recht in de lens aan. Eenmaal bladerend komt Gert Hobelman, de fotograaf, mij voor die als een Edward Curtis alle bewoners heeft vastgelegd volgens een vast procedé.

De blik van de mensen is vaak wat vermoeid en gepijnigd. Een hoogst enkele keer vrolijk. ogenschijnlijk, vòòral: bezorgd. Het merendeel van de gefotografeerden is gevraagd voor een soort zeil plaats te nemen en schuin naar beneden of rechts te kijken. Het haar in een zeker model, al dan niet verward.

Wat mij dan bezig houdt is: wat houdt deze mensen bezig, wat waren hun gedachten. Wensen? Dromen? Of is dat te nieuwertijds gedacht? Er werd hopelijk toch óók wel gelachen mag ik hopen?

Deze foto’s ogen wezens- en wereldvreemd vanuit onze tijd bezien, met continue jezelf of de ander vangen in beeld en op zijn of haar voordeligst uit te laten komen. Blij vooral. Een ongemakkelijke boodschap mag niet zichtbaar zijn in onze tegenwoordige online wereld.

Vergeet niet dat (bijna) iedereen indertijd op het land werkte, zich afbeulde en een combine nog niet bestond. Men leefde om te werken. Men werkte niet om te leven. Naast het ogenschijnlijke vermakelijke, hoe deze mensen zich laten portretteren en hoe zij er daarmee uit zien, zou ik heel graag een jaar terug geteleporteerd worden naar die tijd. Zou het niet voor iedereen een goed idee zijn, om van de hedendaagse, onophoudelijke klaagzang over ons veel te goede leven, een einde te maken?

De mensen in Gert Hobelman zijn intrigerende fotoserie spreken juist in onze tijd tot ons. Zonder woorden.