In het kader van mijn Doe Maar/Ernst Jansz/Henny Vrienten week op deze site ontkom ik niet aan een beschouwing van het – alweer in 2006 – uitgebrachte Nacht van Henny Vrienten.
Even terug naar 2006. Een enorme slapeloosheid plaagt mij dan, al jarenlang. Nieuwsgierig geraakt naar alles ná Doe Maar – maar ook indachtig de revival van Doe Maar rond 2000 – besluit ik Nacht te kopen – het eerste soloalbum van Vrienten in bijna 15 jaar tijd.
De titel spreekt mij aan. De nacht is immers, een vaak beleefd moment van de dag bij mij in die jaren. Intrigerend is al, dat vooruitsnelt dat de muziek in zijn geheel in een bepaald ritme van het hart is opgenomen, wanneer deze in rust is, ’s nachts. Nacht moet je niet alleen horen, maar beslist zíen. Henk Hofstede zijn beeld- en filmcollages bij ieder individueel nummer zijn in mijn ogen onmisbaar bij de “totaalbeleving.”
Met de veel te kale term totaalbeleving doe ik Nacht aan alle kanten tekort. Van meet af aan met De maan van Antwerpen – mysterieus gezongen door Frank Boeijen word je een hypnose binnengetrokken – een half verdoofde toestand, die je kan ervaren bij een doorwaakte nacht, vol hallucinerende maar toch zo herkenbare nachtbeelden. Alles is ráák op Nacht. De muzikanten, de volgorde van de nummers, het begeleidende – vaak vervreemdende – beeld. Zien we daar niet Henk Hofstede niet stil een pad af lopen, als een soort mysterieuze voorloper van zijn later gekende mysterieus en zwijgzaam bewegende Vogelman personage? Nacht openbaart zich naarmate de “soundtrack” vordert, tot een subtiele thriller vol aardse en onaardse wendingen. Je raakt tussen een waak- en slaaptoestand. Thé Lau vervolgt met een welhaast onverstaanbaar voorgedragen Nachtvriend en brengt de hypnose verder tot stand.
Het jagen voorbij met Boudewijn de Groot is een dromerig – en ook raadselachtig – nummer wat mooi contrasteert na de beginnummers. Falling star met Pieter Both brengt de reggae terug van Doe Maar en is het meest verlichte nummer van Nacht. De doorgedachte met Tom Barman trekt ons terug de vervreemdende sfeer van de nacht in. Er zit zowel een harmonie als een ontregelende disharmonie in dit nummer – misschien wel de gemene deler op Nacht. Nachtvuur met Def P. is een ode aan de slapeloze, zij het een wanhopige. Magistraal begeleid door piano en de trompet van Eric Vloeimans. Zó klinkt de nacht. Geloof me. Stil met Jan Rot is wat mij betreft het verraderlijke licht- en rustpunt voor het vervolg van Nacht.
Nocturnal Animals met Solex trekt je definitief de diepe nacht binnen en de vervreemding in van waak-slaapdromen die je kan hebben in de tweede helft van (de) nacht. Een vloeiende, alsmaar voortstuwende beat met vervreemdende onnavolgbare songtekst trekt je een wereld in die je overdag mist. Overdag al kan gaan missen en zo snel mogelijk naar wil terugkeren.
Het langste nummer Neti / La Noche met Tom America trekt je het oerwoud van natuurgeesten en verschijnselen binnen en de mysteries van de nacht. Je krijgt spontaan de behoefte om naar Suriname te gaan. Tegen deze tijd ben je definitief gevangen in de Nacht van Vrienten en vrienden. Als ik denk dat ik doodga met Herman Finkers is weer zo’n vervreemdende switch met welhaast luguber begeleidend beeld van beeldschilderaar Henk Hofstede. Het declameren van Finkers lijkt de doodsaanzegging van de nacht, of: iemand in de nacht van zijn leven. Henk Hofstede zingt Nachtzwemmen en leidt een toestand in, die in de nanacht/vroege morgen intreedt. Het is nog donker, maar de meest heftige dromen zijn achter de rug, of: er treedt een zekere troost in voor de slapeloze, omdat de ochtend nadert en dit het moment is dat deze de meeste kans maakt toch nog – even – in slaap te vallen.
Als Gala slaapt, gezongen door Vrienten, doet het schijnsel – heel voorzichtig – in het oosten oplichten. Nacht loopt dan ten einde – maar ondergetekende wil er zo snel mogelijk naar terug en kan niet wachten tot het gaat schemeren en deze wonderbaarlijk rake en geslaagde van-de-wereld-zijn van woord en beeld zich weer heropent.
https://www.vpro.nl/speel~NPS_1058395~nacht-the-soundtrack-het-uur-van-de-wolf~.html
Thomas Kamphuis 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.