Vikingboek

Ik breng 15 maart 2023 een nieuw boek uit over de vikingen en voorwerpen uit de Vikingtijd. De bredere – ondertitel is”: Vikingen en nog meer.. De voorwerpen uit hun tijd en de voorwerpen van de in de Vikingtijd hen omringende volkeren.

‘Alweer een nieuw boek?’

‘Ja, alweer een nieuw boek… (lacht). Maar dit boek was al jaren eerder ‘in de maak’. Na het voltooien van Herinneringen aan Spoolde, Westenholte en Frankhuis (oktober 2022 uitgebracht red.) kwam ik er, eindelijk, aan toe dit boek af te maken. Maar in wezen is het een reis die 20 jaar terug begon en waarvan “het verslag” nu eindelijk af is.’

‘Een reis?’

‘Ja, een 20 jaar terug begon ik mij te interesseren voor de Vikingtijd en dan met name de siervoorwerpen uit deze tijd. Ik kwam in vele landen waar de vikingen hun sporen hebben achtergelaten en wilde deze ervaringen ook in het boek meenemen. maar bovenal is het toch ook wat “zendingswerk” geworden.’

‘Zendingswerk klinkt niet heel erg als viking…

(Lacht) ‘Ha, ja, dat klopt. Door de jaren heen bouwde ik een zekere naam op als kenner van voorwerpen uit de Vikingtijd. Maar niet alles is ‘viking’ wat er schijnt. Het viel mij vooral op dat er met name in Nederland te weinig kennis is over hoe en voorwerp uit deze tijd er uit ziet. En waar men zo’n voorwerp dan kan herkennen, en op grond waarvan. Vaak worden vroegmiddeleeuwse of zogeheten Ottoonse voorwerpen – fase en stijl in de romaanse kunst en architectuur van 920 – 1100 A.D. – zonder pardon als zijnde ‘viking’ gekenmerkt, terwijl deze dat niet zijn.’

‘Hoe komt dat denk je ?’

‘Het begrip ‘viking’ heeft nog steeds een magische klank. Iedere metaalzoeker, gespitst op voorwerpen uit de vroege middeleeuwen in Nederland wil maar ál te graag een voorwerp vinden wat toegeschreven kan worden aan de vikingen. Maar die voorwerpen zijn extreem zeldzaam in Nederland. En dan bedoel ik voorwerpen die onmiskenbaar een Scandinavische decoratiestijl en/of vorm hebben. Wat dat dan precies is, licht ik in het boek uitgebreid toe.’

‘Hoe is dat in het buitenland?’

‘In het buitenland worden voorwerpen te pas en te onpas toegeschreven als zijnde ‘viking’. Uit onwetendheid of omdat iemand er aan wil verdienen. Ik doel dan op verkopers van deze voorwerpen. De toevoeging ‘viking’ trekt dan meer mensen aan. Het woord viking heeft nog steeds een onweerstaanbare aantrekkingskracht (lacht). Commercieel gezien. Maar: in bijvoorbeeld Engeland is het besef van wat een voorwerp is wat toegeschreven kan worden aan de vikingen breder ontwikkeld dan in Nederland. Dat komt omdat ze daar vaker worden gevonden, de vikingen hebben zich daar ook in gebieden gevestigd. En, uiteraard, in de Scandinavische landen is dat besef het sterkst.’

‘En wat voor voorwerpen zijn dit dan, in het buitenland?’

‘Oh, dat is heel breed. Dat kunnen voorwerpen zijn, die gevonden zijn in wat we nu de Baltische landen noemen, of in Finland, of in delen van Rusland of Polen. Breder gesteld: uit het Fins-Oegrische taalgebied uit de vroege middeleeuwen. Of in Engeland die qua uiterlijk Angelsaksisch zijn, en weliswaar uit de vroege middelleeuwen, maar geen viking (decoratiestijl kenmerken) hebben. Of voorwerpen uit de tijd dat de Normandiërs Engeland veroverden. Deze voorwerpen hebben weer een eigen stijl, volgend op die van de vikingen. Hoe je die nu onderscheidt van die uit de Vikingtijd wordt ook getoond en toegelicht.’

‘Je laat ook voorwerpen zien uit deze streken. Die dus niet ‘viking’ zijn..’

‘Ja, juist ook om het onderscheid te kunnen laten zien maar óók te laten zien dat deze voorwerpen net zo spannend zijn als die ‘gekend viking’ zijn. Misschien nog wel spannender.

‘Nog spannender, licht dat eens toe?’

‘Nou, men richt zich als deze periode aan de orde komt, heel sterk op de Noordse mythologie. Maar als je duikt in de mythologie uit het Fins-Oegrische taalgebied, zoals bijvoorbeeld de Oeral, dan sta je stomverbaasd wat voor wezens en creaturen daar in voor komen. Het wordt almaar raadselachtiger. Ook wat verbeeld staat op de voorwerpen afkomstig uit die gebieden, soms ver verscholen in Siberië. Bijvoorbeeld: de verbeelding van een man met twee vogels heeft daar een heel andere betekenis dan op voorwerpen met een Scandinavische stijl uit de Vikingtijd. En het verbaast mij dat daar zo weinig kennis , of beter: interesse, over is. De literatuur op dit gebied is ook in die zin beperkt omdat er weliswaar publicaties in het Russisch zijn verschenen, maar die nimmer vertaald zijn. Het is een gebied van wetenschap wat nog niet heel erg lang onderzocht wordt of toegankelijk over gepubliceerd wordt’.

‘Waar ligt voor jou de aantrekkingskracht in deze tijd en passie?’

‘In het raadselachtige. In het, vaak, meestal, niet weten wat precies verbeeld wordt. En of de verbeelding een betekenis had. Voor de smid, de eigenaar, of de drager va het voorwerp. Ook is het iedere keer weer een verrassing waar metaalzoekers of onderzoekers van deze voorwerpen mee komen over de mail of in de app.’

‘Wat is je doel met dit boek?’

‘Het uitgeven van een nog niet bestaand, onderscheidend, boek. Niet bestaand in zijn opzet, niet bestaand in het Nederlands. Ik trek de vikingen in een breder perspectief in samenhang met hun materiële cultuur. Het woord viking is ook maar een naam. Ze bestonden en leefden tussen volkeren en stammen die al lang voor hen bestonden en waar zij handel mee dreven.’

‘Is er al veel belangstelling?’

‘Ja, met name uit het buitenland. Die dus om een Engelse vertaling vraagt..’

‘Die gaat er ook komen?

‘Misschien wel, maar ik ben op dit moment aan een derde boek aan het schrijven. Dat is een vervolg op Herinneringen aan Spoolde, Westenholte en Frankhuis.‘

‘Wanneer komt dat boek uit?’

‘Niet eerder dan ergens in 2024. Wat al vroeg genoeg is, met 3 boeken dan in 3 jaar tijd (lacht)’.

‘Hoe gaat het met de verkoop van dat boek?’

‘Boven verwachting. Vér boven verwachting. Maar had ik verwachtingen? Ik heb geen verwachtingen. Hoef er ook mijn brood niet mee te verdienen. DE bestemming is niet het doel, de reis is de bestemming zeg ik altijd. Het is fantastisch als je ergens het eindresultaat van ziet, maar het schrijven en samenstellen van een boek geeft net zoveel voldoening. Als er dan ook nog mensen blij mee zijn, is het helemaal mooi. Maar mij maakt dat niet uit of het er 10 of 100 zijn. Met ‘Herinneringen aan..’ heb ik inmiddels 350 mensen blij gemaakt. Daar kan geen geld tegen op. Ik leg iets vast wat voorbij gaat aan inkomsten. Ik leg zaken vast voor kennisdeling, verder onderzoek en om mensen mooie dingen te laten zien. Er is zoveel moois en verrassends.’

‘Je eindigt het viking boek met een knipoog…’

‘Jazeker. ‘De meester legt het nog een keer uit’..

‘Voel je je soms een meester?’

‘Soms moet je streng zijn ja. Het raakt soms aan flauwekul wat aan de vikingen toegeschreven wordt. En dat komt door een gebrek aan kennis, maar ook gebrek aan verdieping. Ik nodig mensen uit zich te verdiepen. We moeten ons verdiepen. Teveel wordt te vluchtig behandeld. In die zin is het boek ook filosofisch qua inslag en pleit het voor verdieping (lacht). Maar.. ik heb het niet als een professor geschreven. Ik hoop het toegankelijk geschreven te hebben. Het moet uitnodigen om te lezen, niet afstoten’.

‘Er komt zelfs een tekening van een zonnekoning in voor?’

‘Ja, culturen ver weg hebben al 40 jaar mijn interesse. Het is een soort reizen in je hoofd. Het opmerkelijke was, dat ik deze tekening pas een paar jaar terug weer tegen kwam – ik had hem begin jaren 80 gemaakt, ik moet 11 of 12 zijn geweest – en mij opeens trof dat de zonnekoning een bijl vast hield aan een stok, die de vorm van een viking bijl had. Terwijl ik nog nooit een viking bijl had gezien..’

‘Bijzonder’.

‘De inca zonnekoning met een viking bijl. Misschien was met de opname van die tekening de cirkel rond (lacht).’

‘Het boek is ook weer bij jou te koop?’

‘Ja. Bij belangstelling kunnen mensen even een berichtje sturen naar: thomas.kamphuis@kpnmail.nl .

‘Wat wordt de prijs?’

‘De prijs wordt 50 euro. Het boek wordt uitgegeven in hardcover, volledig in kleur en telt bijna 500 bladzijden. Met unieke voorwerpen en inzichten die nog nergens anders gepubliceerd zijn’.