Lente in de herfst
Er toch even een dikke week tussen uit gepiept. Een goeie vijf maanden terug dacht ik nog dat dit niet mogelijk zou zijn dit jaar, dus: het glas is (meer dan) halfvol.
Bestemming: De Vulkaaneifel. Eind augustus: tussen zomer en nazomer in. Het weer vertoonde alvast eenzelfde overgang, alhoewel het op het eind al meer herfst dan nazomer leek, laat staan zomer. Lopend in en rond Nonnenbach, op zoek naar bijzondere vlinders zag ik opeens deze bloemen staan – men zou ze makkelijk voor krokussen kunnen aan zien. Alwéér krokussen, zou men denken. Nee, dit is de herfststijlloos. De paddenstoel onder de bloeiers, noem ik hem altijd gekscherend.
Het is een eigenaardig, wat mysterieus ‘heerschap’, deze bloem. Knolgewas, is een betere term. Hij laat zich zien, maar verdwijnt dan weer om zich als de zon zijn meeste kracht verloren heeft in koninklijk paars. In het voorjaar komen de bladeren op, maar sterven tegen en in de zomer weer af en verdwijnen dan. Plots verschijnt – tegen het einde van de zomer of net wat later tegen het begin van de herfst – de bloem, met alleen een steel. Al ware het paddenstoelen, schieten ze opeens uit de grond. Maar het is een fijnproever. Geen allemansvriend zoals de krokus. Een gifkikker, dat óók. Hij groeit op velden waar niet gemaaid wordt. Dat kan gerust bij u in de tuin zijn, als u hem plant. Of in een perk bij de stoep. Van nature komt men hem vaker tegen in parken, op onaangeharkte plekken en helemaal vrij-in-het-wild in rivier- of beekdalen, zoals hier, in de Vulkaaneifel.
Let er echter wel op als u hem in uw tuin wil: hij is sterk giftig voor huisdieren. Een paar jaar terug zag ik ze, bloeiend en al, te koop bij een bloemenshop, op weg naar de begraafplaats. Ik kocht ze gelijk allemaal en sindsdien prijkt de bloem op het graf van mijn ouders. De symboliek vond ik wel mooi: als de herfst en het donkere seizoen gloort, opent zich een bloem, als teken van steeds terugkerend leven. Jaar in jaar uit. Zo’n bos bloemen in een staande vaas houdt het nooit lang uit. Te nat, te droog, te warm, te koud. Altijd wat.
En passant, mijn weg vervolgend, langs het beekdal, vloog opeens een grote vlinder voorbij. De keizersmantel, waar zo met name naar verwezen wordt als bijzondere vlinder hier voorkomend. Al bloeit er lang niet meer zoveel de laatste week van augustus, hij kwam toch op het duifkruid en de wilde marjolein af die hier zo rijk en overal in het wild voor komt. Het viel mij sowieso op dat er in de Eifel veel meer insecten voorkomen en veel en veel meer kruiden staan. Deze groeien zeer goed op de vulkaangrond. Wilt u insecten aantrekken in uw tuin, dan raad ik de kruiden- en bloemenmengsels van Cruydt-Hoeck aan in combinatie, ja het is allemaal te krijgen, lavameel uit de Eifel. Nederland vlinder- en insectenarm? Moet u eens zien wat er gebeurt als u deze kruiden zaait en grond gebruikt. Wie weet vliegt de keizersmantel dan ook bij u in de tuin.
Een uurtje werk in de tuin: jaren plezier.
Thomas Kamphuis 