Als groot – gróót – fan van Bryan Ferry / Roxy Music is maart 2022 een maand van verrassingen gebleken. Hoe blij je als fan met deze verrassingen moet zijn, is een goede tweede.
Opeens was daar de aankondiging van nieuw werk van Bryan Ferry, mysterieus ingeleid door een zwart wit schilderij/tekening van een woestijn omgeving en een nieuw nummer wat in een radioprogramma in Engeland te horen zou zijn die avond. De dag er op werd het nummer online gezet.
Ik had nog de – naïeve – hoop dat ‘nieuw werk’ ook écht nieuw werk zou zijn. Eigen geschreven en gecomponeerd materiaal. Maar, dat is al sinds Frantic (2002) een steeds grotere makke. Met, blijkbaar, grote moeite, komt Ferry tot eigen composities in de 21ste eeuw. Het laatste album met eigen composities (naast de geijkte covers) dateert alweer uit 2014. Eerlijk gezegd begon ik sinds de coronatijd te denken dat Bryan Ferry wel met pensioen zou zijn gegaan. In september wordt hij 77 – wat zou het ook uit maken?
Maar niet dus. In mei verschijnt een heuse EP met 4 nummers met covers, waarvan Love Letters een eerste nummer is. Blijkbaar was de creativiteit er na 4 nummers dan ook alweer uit en was een album teveel gevraagd. Stilistisch zou het op Taxi uit 1993 kunnen staan, qua zang op As time goes by (1999) of als een extra nummer op Avonmore (2014). Het is nooit erg als Ferry ‘covert’, sterker nog: hij is er een meester in – en als niet gelijk duidelijk was dat het een cover was, had ik het als Ferry-eigen nummer begrepen. Ferry klinkt – althans op album, live geeft vaak een heel andere, positieve, ervaring – sinds Frantic, almaar breekbaarder. Zo’n breekbare stem werkt echter wel in zulke klein gehouden (qua instrumentatie) nummers. Het is jammer, en dit roep ik al zeker 15 jaar, dat zijn solo concerten niet een transformatie hebben doorgemaakt naar een setting waar qua muzikale begeleiding (en volume) en intimiteit welke zijn – breekbare – stem passen.
Dan het feit van een cover van Bryan Ferry anno 2022. Voegt het iets essentieels toe? Nee. Voor mij is de echte, eigen, creativiteit van Bryan Ferry geëindigd met Frantic en een (kleine) handvol nummers op Olympia (2010). Avonmore kende een enkele opleving. Daarna kwam The Jazz Age 2 – covers van eigen nummers en een – overigens puik live album van een concert in The Royal Albert Hall uit maart 2020, als coronatijd cadeautje (vooral aan de muzikanten zelf).
Wat mij wérkelijk verbaasde was, gisteren, het out of the blue bericht dat Roxy Music weer op tournee gaat. Voor het eerst sinds 2011. Ik schreef het gisteren al over Genesis. Hoe vaak kun je nog op tour gaan als band, als je creatieve leven al (vele) decennia achter je ligt? Bij Roxy Music is dat al 40 jaar geleden. 40 jaar, ten opzichte van een – iets meer dan – 10 jarig bestaan van de band. Je kunt met lp of cd uitgave zóveel van een eerste of tweede album blijven komen, bijna 50 jaar na dato, maar ondergetekende haakt dan ferm af. Het riekt bovendien naar ordinaire geldklopperij. Natuurlijk: één heruitgave met geremastered geluid, voorzien van demo’s, rarities uit de opname periode en/of een live concert uit die tijd, professioneel opgenomen. Een dvd? Be my guest. Maar kéér op kéér die heruitgaves van wat iemand al decennia lang in zijn kast heeft staan?
De Roxy Music tour betreft vooralsnog een (twee) handvol optredens in de Verenigde Staten en Engeland in het najaar van 2022. Vele fans hopen – al bijna 40 jaar – op een nieuw album van Roxy Music. Na een eerste reünie tour in 2001 was de hoop dat de jaren daarna dit album zou verschijnen. Bryan Ferry stak hier, keer op keer, een stok voor. Eerst door direct ná het jaar van de reünie tour weer solo op tournee te gaan met zijn in 2002 verschenen album Frantic. De opvolgende tour was een langdurige in 2002 en kreeg – met vallen en opstaan – een vervolg tot in 2004 aan toe. “Tussendoor” volgde reünietour 2 in 2003, nummer 3 in 2005. En toen dook men de studio in. Verdomd als het niet waar was. Edoch, ook dit beklijfde niet. Bryan Ferry draaide in 2006 een coveralbum in elkaar (Dylanesque) en ging 2007 op tour. De jaren er na shopte hij vrolijk uit de opnamen welke Roxy Music in 2005/2006 gemaakt had en vervlocht deze in de nummers van Olympia (2010). In 2010 volgde nog een aantal festivaloptredens van Roxy en ten slotte, in 2011 volgde een Roxy tour door Australië en Nieuw-Zeeland in de winter. Waarna Ferry vrolijk solo verder ging met de Olympia tour. Tijdens de laatste Roxy tour hadden Phil Manzanera en Andy Mackay het al lang niet meer naar hun zin. Die wilden wél creatief zijn en een gezamenlijk Roxy album uitbrengen.
De tweede decade van de 21ste eeuw vervolgde met steeds frequentere, jaarlijkse, solo tournees van Ferry, met wisselend succes. De ene keer was het interessant (2013, The Jazz Age tour, tournees in 2019 en 2020) de andere keer werd het ‘meer van hetzelfde’ en gespeend van verrassingen (2014 Avonmore tour). Het was vaak meer Roxy dan Ferry en ja, daar was door de laatste 30, 40 jaar heen natuurlijk niets nieuws aan toegevoegd.
Wat bezielt nu de leden van Roxy Music – en ik bedoel dit positief – om anno 2022 tóch nog weer een keer op tournee te gaan? Wordt het méér van de same ‘ol same ól ? Ik hoop van niet. Ik hoop dat het een heel ander soort show wordt dan ál hetgeen ze hiervoor gedaan hebben. Akoestisch? Gestripte nummers, klein gehouden, welke Bryan Ferry op zijn gevorderde leeftijd, passen ? Of wordt het toch weer groot, bombastisch en elektrisch? Dat paste in 2001 nog wel, maar anno 2022 niet. De vraag is ook hoeveel Roxy Music we gaan zien. Of wordt het toch weer een Bryan Ferry show met zijn band en de leden van Roxy daar losjes tussendoor gemengd? Voorbeeld? Phil Manzanera moet gek opgekeken hebben toen in 2005 Bryan Ferry Ollie Thompson als tweede (en zeer aanwezige) gitarist in de Roxy Music live bezetting opvoerde.
Een hoop vragen dus, bij deze ‘maand van verrassingen’ aangaande Bryan Ferry en Roxy Music. Wat bij mij boven blijft komen is, dat er niets nieuws onder de zon is of, blijkbaar, (of: schijnbaar?) komt. En dat zou, de zoveelste, gemiste kans zijn. Deze artiesten kunnen véél meer en de andere bandleden van Roxy Music verdienen ook veel meer dan de ‘behandeling’ welke ze de laatste 20 jaar hebben ervaren.
Kritische noten? Jazeker: niets ergers, qua muziek gesproken, om je favorieten als een nachtkaars uit te zien gaan. En daar hangt, al veel te lang, toch die sfeer overheen. Voor wie Roxy in zijn leven nooit eerder zag, zal de aanstaande tournee een (kleine) kans zijn om dit alsnog te ervaren. Ondergetekende vraagt zich echter af, of deze, zowel qua creativiteit als kwalitatieve performance. er niet één teveel zal blijken.
Je kunt, tenslotte, niet blijven reanimeren.
Thomas Kamphuis 