Op de dag – toeval bestaat niet, nooit – dat het graf van de one and only Sinterklaas wordt ontdekt, valt er een zwaarwichtige folder op de deurmat. Het Grote Speelgoedboek van Bol.com.
Ik denk: “De Sint is vroeg” en meen een zwarte piet te zien, maar zie gelijk mijn fout doordat ik Sinterklaas mis. Er staan, heel inclusief en correct, twee meisjes op, een donker gekleurd en een blank meisje. Meisjes ook. Geen jongens, die komen pas binnen in de – dikke – reclamefolder aan bod. Het is overduidelijk dat dit verspreid is met oog op Sinterklaas, al duurt dat nog een tijd. Maar ach, er liggen ook al 2 maanden kruidnoten en letters in de winkel, die devaluatie heeft al lang geleden ingezet.
Anno 2022 gebeurt exact wat ik – al járen – geleden heb voorspeld. Na zwarte piet is het de beurt aan Sinterklaas om te sneuvelen. Het is het gevolg van angst in dit land over alles wat discussie of mógelijk discussie (gaat) oproepen. Vermijdend gedrag. Handel gaat vòòr alles. Zéker principes of kennis van zaken. Nu zwarte piet cosmetisch is verwijderd – niet in de hoofden van mensen – gaat Sinterklaas alléén natuurlijk opvallen. Om zo láng mogelijk uit te stellen of te verdoezelen dat het hier om een ouderwetse Sinterklaasvieringfolder gaat, formaat tijdschrift overigens, zijn beide figuren nu naar het rijk der fabelen verwezen. Er moet eerst verdiend worden nietwaar?
Pas héél laat, bijna bij de aftiteling verschijnt nog een laf handje van Sinterklaas.
De Sint weggeretoucheerd tot een hand met kanten handschoen. Leve 2022 ! ‘Begin de Sinterklaasliedjes maar alvast te oefenen!’. Je moet maar durven, als BOL.com.
Om maar weer gelijk die reflex weg te nemen van alle wereldburgers: van mij mag iederéén vóór op zo’n folder staan. Zwart, blank, rood, geel, groen desnoods paars. We zijn allemaal mensen. Geen discussie daar over.
Maar zo langzamerhand zijn we in Nederland alles wat ooit met de seizoenen verbonden was of overgangsfeesten behelsde, aan het afschaffen (vuurwerk Oud en Nieuw, paasvuur, oogstfeesten zijn verworden tot drankgelagen zonder voet in de oorsprong, Sint Maarten mag nog nét en het midwinterhoornblazen zal vast op een dag ook te lawaaiig worden bevonden). Het moet allemaal lief, leuk en aardig blijven en wat rest is een geïmporteerd Halloween feest. Leuk, maar niet Nederland eigen.
Voor wie zich hier ook steeds meer over opwindt, niet mee gaat in deze alles vervlakkende en uitvlakkende cultuur en de belevingswereld rond Swarte Pyt (en Sinterklaas) in vroeger tijden interesseert kan ik óók mijn boek Herinneringen aan Spoolde, Westenholte en Frankhuis aanbevelen. Het is bijzonder interessant te lezen hoeveel detailverschil er bestond in de viering van 5 december (of Pasen) met wat als “gangbaar” werd gezien in Nederland.
Ondertussen is bij huize Kamphuis deze folder dáár waar hij behoort: in de papierbak. Line recta. U mag mij traditioneel vinden of conservatief. Ik noem Nederland op dit gebied: stuitend fantasieloos én gespeend van enige daadwerkelijke kennis over het verschijnen van de zwarte figuur aan het einde van het jaar.
Met het vinden van het graf van Sinterklaas lijkt Sinterklaas nu ook ten grave gedragen.
Ik ben een warm voorstander van het (her)beleven van wat ons ooit verbond, en bindt, aan de overgangsmomenten in het jaar. Een slap handje van de Sint die naar een app wijst op een telefoon om cadeaus te bestellen is niet alleen het failliet van een traditie maar bovenal het failliet van een samenleving.
Thomas Kamphuis 