Natuurblog 3 september 2020

Het genot zit hem in de staart..

Heeft u niets met Binnestebuiten ? Zap dan snel weg. Dit wordt een mijn-tuin-blog. Dag van handeling: gisteren. Een prachtige, echte nazomerdag. Het begint al feestelijk met het gemiauw van een groep van vier buizerds in de lucht en de – voor zover ik nu overzie – enig overgebleven ooievaar. En.. wie enige liefde in zijn tuin legt, krijgt dan opeens de gehakkelde aurelia op bezoek.

En dan een échte, niet zo één – ik verbaas mij nog iedere dag wat er te koop is online.

Nee, we gaan voor het echhie, voor real. De vlinder is afgekomen op het ijzerhard, de verbena, een ware vlindertrekker. Wilt u vlinders in uw tuin, dan is dit een basisprincipe en houvast: zet iets neer met paarse of paarsrose bloemen.

Onze tuin heeft het al drie zomers moeilijk. De grond, een mengeling tussen klei en zand, is fantastisch als het regent, maar kurk- en kurkdroog als het langer droog blijft. Dit jaar was de periode waarin alles moet opkomen, eind maart tot eind mei, extreem droog. Je blijft met water in de weer. ‘Kan dat nu niet anders’ vraag je je dan af. Ik ben mij op twee dingen gaan richten: warmte- en droogte bestendige planten én de biologische variant daar van. Ik maak er toch nog een keer reclame voor; ze zijn hier te koop. Bij Sprinklr. Die overigens géén sprinklers verkopen.. What’s in a name..

Het ‘akkerbloemengedeelte’ van de tuin is in een overgangsfase. Wat er in stond kon niet tegen de droogte en de felle zonnestraling. Er waren een paar nieuwkomers bij, die verrasten (de gele – zie hieronder – en witte honingklaver, waar de bijen wild van werden), maar anderen heb ik het veld doen ruimen (helmkruid wat uit de polder overgewaaid was). Het heeft ruimte doen ontstaan voor een zogeheten ruderaal bloemenmengsel met zeker 30 soorten kruiden/bloemen, die volgend jaar op moet komen. Zaaien kan al vanaf de nazomer.

Vòòrin de akker heb ik kattenstaart en wilde marjolein gezet, die zeer goed tegen de droogte kunnen. Die wilde marjolein trof ik in de Eifel in iedere berm aan. Gemeenten en andere initiatiefnemers: Kan deze niet veel meer geplant gaan worden langs onze wegen, akkers en wat al nog niet meer? Het koninginnekruid als goede tweede. Volgens mij zijn er geen betere planten die meer vlinders aan trekken als deze. Ook in een andere ‘moeilijke’ hoek van de tuin heb ik wilde marjolein gezet, en daarnaast gele zonnehoed, koninginnekruid en hemelsleutel. Ook hier komen vele vlinders op af tot laat in het najaar. En dan moet de klimop nog gaan bloeien. Wist u trouwens dat de klimop, naast zijn bloei, een niet te onderschatten voedselbron in het (vroege) voorjaar is voor vogels? Vak is het dan droog en is er weinig ander voedsel voorhanden (vruchten, insecten, wormen). Dit jaar is voor diverse vogels (bijvoorbeeld de merel) de bessen van de klimop een overlevingsvoer gebleken. Tot mijn verrassing kwam er zelfs een beflijster op af.

Ze ik daar het eerste strijklicht ontstaan, laat in de middag? Gisteren heb ik op een andere moeilijke hoek in de tuin waar nauwelijks wat blijft groeien, ook sedum en daarnaast duifkuid geplant. Duifkruid, alweer een paarsroze bloem is één van dé vlindertrekkers, samen met bovengenoemde planten en uiteraard de vlinderstruik. Wat ook opvalt aan deze biologisch gekweekte planten: ze zijn zoveel sterker dan niet-biologisch geteelde planten en bloemen. Je krijgt ze klein – maar ze hebben vaak al wel bloemen – en je staat er nog niet mee in je handen om ze te planten of de bijen zitten e rop. Ruiken de insecten dit, letterlijk? Weinig mensen beseffen zich dat ze met bloemen uit de reguliere tuincentra – dahlia’s in bloei half april, weet u wel – puur gif in huis halen, daar ze met allerlei insecticiden en ander gif zijn opgekweekt. Als een plofkip. Het ziet er gelijk hartstikke leuk uit, maar niet dus voor de insecten die er het loodje door leggen of vergiftigd door het leven gaan. Vaak sneuvelt zo’n plant al een volgend jaar omdat het geen natuurlijke weerstand heeft opgebouwd bij deze manier van kweken.

De herfstaster bloeit alweer een week of 3, bijna 4 en was vroeg dit jaar. Ook dit is een vlindertrekker. Net zoals de rode en witte zonnehoed. De rode zonnehoed is overigens roze van kleur.

Hoe is het in de mediterrane zijtuin gegaan dit jaar? Wisselend. De Toscaanse jasmijn had het moeilijk met de droogte van het voorjaar en deels zomer. Na de regen van afgelopen weken is hij voor het eerst weer gaan groeien. De kamerjasmijn deed het goed, na zijn bloei in mei stokt de ontwikkeling; de nieuwe groei zet eigenlijk pas in de looop van augustus weer in. Vooral dankzij de regen. Dan worden ook nieuwe bloemknoppen gevormd. In Den Haag gingen deze wel eens aan het einde van de winter al bloeien, maar nu spreek ik over de extreem zachte winter 2015/2016. Hier in het oosten is het altijd afwachten wat de winter doet. Bij vorst is afschermen met een doek of laken het devies. Maar een beetje zachte winter overleeft hij, al is het soms wat bleek. Aan de Indische jasmijn is weer een meter bijgegroeid, maar het was hem vaak te droog.

De druif doet het, dankzij extra voeding met magnesiumkalk op en top dit jaar. Smaak en grootte van de witte druiven zijn meer dan bovengemiddeld. Vorig jaar had de druif een enorme klap gekregen bij de dag met 40 graden en sneuvelde bijna. Met witte lakens moest hij toen worden afgedekt, maar ik ontkwam er niet aan grote delen terug te snoeien om het leed beheersbaar te houden. Hij is dit jaar weer ferm uitgelopen. Volgend jaar hoop ik de uitspanning weer bladerdicht boven ons hoofd te krijgen.

Maar, zeg zelf..

De vijg heeft zich goed gehouden, maar door het droge voorjaar vielen de kleine vijgen-in-wording er af. In juni kwamen er nieuwe aan, maar de zomer heeft te kort geduurd en kende te weinig natuurlijke regen in juli en begin augustus om ze nog flink te laten groeien en rijpen. Dat gaat met septemberdagen zoals vandaag ook niet meer lukken. Volgend jaar beter. Nee, ondanks de warmste week ooit in augustus, leven we nog steeds niet in een mediterraan klimaat, al mocht men dat gaan denken.

Al met al is met de toevoeging van een fikse mandarijnstruik en clematis dit gedeelte nu ook wel ‘af’. Belangrijkste is om de planten en bomen optimale voeding te blijven geven. Tweemaal per jaar magnesium/kalk, speciale voeding voor citrusplanten, mediterrane planten en – dit idee deed ik op door te zoeken op ‘Vulkaaneifel’ op BOL.com; lavameel voor de bodem. Alles kan nu optimaal de winter in. Volgende week plant ik nog een biologisch bollenpakket, om vanaf februari voor de vroege bijen aanbod te hebben. Als de winter wéér zo zacht wordt, zijn er nu jaarrond bloemen. De goudsbloem is de volhouder in de zeer late herfst en winter. Afgelopen winter bloeide hij de hele winter door.

Maar of we dat nu weer gaan meemaken?