Merelbelevenissen

Dit is het verhaal van Mottige merelman en Soepel merelvrouwtje.

Maanden terug dook er een merelvrouwtje de druif in en begon een nest te maken, wat, nog maar net begonnen te bouwen, spoorslags verlaten werd.

Een paar weken terug zat er in de druif opeens een compleet afgebouwd nest met merelvrouw er op. Dezelfde. Wat een plezier. Het zat wel enigszins ‘in de loop’ van de tuin, maar daar trok Soepel merelvrouwtje zich weinig van aan. Mottige merelman – hij ziet er uit alsof er de schoorsteen mee geveegd is – was aanzienlijk minder soepel en schoot meer dan eens in de stress als ik de tuin in kwam, of we onder een verkeerde hoek in de aanvliegrichting van het nest zaten. Indringende aanmoedigen en sussende conversaties mijnerzijds ten spijt. Ook het aanvliegen van Mottige merelman op het nest ging in fasen en bepaald niet soepel. . Via appelboom, sering, leuning tuinstoel en dan twee of drie passen door de druivenstruik heen. Soepel merelvrouwtje dook er in één keer in, onder luid geraas.

Vorige week bleek dat er jongen waren en de voederbeurten namen almaar toe. In frequentie en in de mate van meegebracht insecten, worm of rupsvoer. Een paar dagen terug waren dan ook voor het eerst, zeer zacht, de jongen te horen.

Het liet zich allemaal discreet bekijken en men wende aan onze aanwezigheid. De druif tegen de muur leek een veilige plaats. Hier zouden geen katten, eksters of gaaien komen, zo dicht tegen menselijke bewoning.

Ondertussen bleef een en ander wel een stressvolle bedoeling. Jonge vlaamse gaaien zijn uitgevlogen en trekken rond. Mottige merelman, gezien zijn oranje snavel niet van gisteren, wist er wel raad mee. Als het moest dook hij op een gaai en verjoeg deze. Eksters in de buurt waren ook een factor van stress, maar uiteindelijk maakte ik mij hier nog niet al te grote zorgen om.

Tot gisternacht. Misbaar op – of bij? – het dak van de woning. Een steenmarter? Die hadden we al maanden en maanden niet meer gehoord. Midden in de nacht gooide ik het dakraam open en siste – luid, als een steenmarter – om de ongenode gast te verjagen. Ik hoorde voor de rest ook geen alarm van merelzijde en dacht ‘dat is losgelopen’.

Gistermiddag, echter, urenlang gepiep en groot alarm. ’s Morgens was ik op pad geweest en wist niet of dat toen ook al zo was. Aan het einde van de middag keek ik onder een veilige, niet te verstoren hoek naar het nest. Een jong, dood, hing in de druivenstruik er onder. Een ander, ook dood, vond ik op de grond. Potverdrie.

Ze leken ogenschijnlijk niets te mankeren, waren nog heel, maar hoe zijn ze dan toch uit het nest gekieperd. Het blijft een raadsel. Het aanhoudende geweeklaag van Mottige merelman en Soepel merelvrouwtje hield pas op toen ik een respectvolle ronde met de twee dode jongen door de tuin hiel en ze begroef in een veilige hoek, ver weg van het nest. Soepel merelvrouwtje keerde daarna nog een keer terug op het nest. Zou er nog een jong in zitten? Ze vertrok uiteindelijk toch. Het nest bleef de rest van de avond onbezet.

Mottige merelman vloog in de schemering verdwaasd van de ene dakgoot naar de andere struik.

Is dit te menselijk gedacht of kennen merels een soort van rouw? De ontsteltenis van gistermiddag doen mij dat denken. En wat gebeurt er hierna? Scheiden man en vrouw van elkaar of gaat Soepel merelvrouwtje nog op zoek naar een andere plaats om te nestelen? Kan Mottige merelman zich nog een keer oprichten en meedoen aan poging zoveel? Hoe vaak hebbe ze al niet iets geprobeerd de afgelopen 4 maanden? Is het onmogelijk om in deze omgeving te nestelen of dit een geval van : domme pech? Domme pech in een tuin die, als een van de zeer weinigen, katvrij is in de omgeving. Nogmaals: ik ben een kattenliefhebber, maar als katten eigenaar kun je een kat opvoeden. Ik heb gezien dat dit kan. En begin eens met een belletje om te binden.

Het schijnt dat maar één op de vier nesten van merels met succes broedsel voortbrengen. Voor wie er meer over wil lezen: hier staat een en ander van bevindingen beschreven. Merel en predatie.

Je kunt nog zo’n ideale tuin hebben, maar als je steenmarters in de buurt hebt..

Ik vind en vond het altijd wel een spannend element van in het oosten hebben: het voorkomen van de steenmarter en het horen rennen in de dakgoten. Maakte je in Den Haag niet mee. Maar ja, zoals alles heeft ook dit een keerzijde. Vele vogels mijden tegenwoordig het buitengebied – te weinig voedselaanbod door eenzijdige raaigrasakkers, te weinig schuilgelegenheid door het verdwijnen van houtwallen en wilgen in het boerenland, teveel predatie door roofvogels, vos, steenmarter – en trekken naar onze beschermde tuinen. De steenmarter maakt daar gebruik van. De sperwer waagt zich ook wel eens in de tuin.

Mottige merelman lijkt zich vanmorgen herpakt te hebben en zet het nog maar eens op een weifelend zingen. Het gebied moet wel bewaakt worden tegen andere merels. Die basis moet op orde zijn. Hij heeft een wat moedeloze uitdrukking. Of is het: verwijtend? “Hoe heb je die steenmarter zijn gang kunnen laten gaan?”.

Het is duidelijk de laatste wedstrijd van het seizoen. Nog een week of twee en dan stopt het merelgezang en gaat er een ruim half jaar rust van start. Eind januari, vaker pas in de eerste week of weken van februari begint het hele circus van voor af aan.

Volgend voorjaar een nieuwe poging, of dit jaar nog? We gaan het zien.

Hou vol, Mottige merelman. Ik blijf je een zo goed als mogelijk thuis geven.