Het is hoog tijd voor een vers natuurblog. Het wordt een beetje een opsomming van de laatste 3, 4 weken. Allereerst is daar een enorme verrassing. Ik zit in de schrijfkamer, hoor paniek in de tuin. Roofvogelpaniek. Tot mijn stomme verbazing zie ik een havik met iets uit de tuin wegvliegen richting een denneboom bij het huizenblok tegenover ons.
Stomverbaasd, want: een havik. Natuurlijk ken ik de havik. Van het buitengebied. Of als zeer schuwe bosvogel. Maar hier, in de tuin, toch een paar honderd meter het dorp in? Tussen de mensen? Wat trekt hem hier naar toe, opeens? Is het een voedseltekort in het buitengebied? Is het de ruime voorraad van mussen hier? Het is vervelend schel licht om te fotograferen en van pure opwinding bibber ik met beide handen, maar uiteindelijk weet ik hem, vanuit het dakraam, goed vast te leggen. De havik neemt ook uitgebreid de tijd, geen haast whatsoever.
Na een minuut of 10 vliegt hij weg. En.. duikt weer op een week geleden. Het lijkt eerst alsof er een kat zich in de klimop vergrijpt aan een vogel. Maar het is de havik die een sperweriaanse vlucht neemt en zich op een zich snel verschuilende mus stort. Zonder succes. Hij gaat nog even in de esdoorn zitten, op nog geen meter of 5, 6 waar we buiten zitten en vliegt dan weer verder. De sfeer in de tuin is sindsdien iets voorzichtiger geworden. Ik zie ook opeens minder eksters en vlaamse gaaien.
De volgende verrassing is als ik op een ochtend het geluid van een jonge merel hoor. Maar de verrassing zit hem in het feit dat deze onder zijn of haar hoede lijkt te zijn genomen door een eveneens jong ogende merel, die volgens mij nog dit jaar geboren moet zijn.
Het valt deze zomer, wederom, niet mee wat eetbaars te vinden, maar ziedaar het jaarrond succes van de klimop. Deze heeft door de droogte nogal wat bladeren verloren en onder deze bladeren is, blijkbaar, nog genoeg te vinden. ‘Oudere jonge’ merel voedt de ‘jongste merel’. Ik ken het gedrag van meerkoeten. Het eerste legsel helpt het tweede legsel mee opvoeden. Maar bij merels? Merels zijn een jaarrond studie waard.
Met een romantische bril bezien lijkt het wel, of de twee jonge merels die ik enige tijd terug – na een aanval op het nest door één of ander – begraven heb, gereïncarneerd zijn en nu in de tuin rondlopen. Realistischer: ik ben blij te zien dat er toch nog wat jonge merels het overleven in deze jungle van kat, ekster, gaai, boommarter en roofvogel. Het tweetal loopt en beweegt zich ook onbespied langs de klimop, onder struikgewas. Niet alleen koel, maar ook uit het zicht. Ik ben wel benieuwd hoe de ransuil de komst van de havik beziet. De ransuil, ik heb hem na het vroege voorjaar niet weer gehoord, of gezien. Ik heb geen idee of hij dit jaar in Westenholte gebroed heeft. Wat ik al vermoedde, blijkt waar. Het is een dramatisch muizenjaar. Het kan eenvoudigweg dat er in het geheel niet gebroed is, of dat, bij gebrek aan voedsel, een nest verlaten is.
Ondertussen is er een vijvertje in de tuin aangelegd, waar al snel de mussen op af kwamen en een kikker zich gehuisvest heeft. Het is eigenlijk een onmisbaar element in de tuin, en het moest er maar eens van komen. Nu nog wat verzinnen voor de alg die snel komt met dat warme/hete weer. Maar het voorziet duidelijk in een behoefte. Zeker met het aanhoudende droge weer.
In de Vreugderijkerwaard komt het water steeds lager te staan. En alweer een verrassing. Meerdere koereigers zijn er geland. Koereigers – dat was in mijn jeugd iets van de Camargue in Zuid Frankrijk. De opwarming doet opmerkelijke dingen.
Een koereiger is redelijk snel te herkennen en te onderscheiden: je hebt de grote en de kleine zilverreiger. Verwarring, op enige afstand, met de kleine zilverreiger zou nog kunnen, maar de kleine zilverreiger zie je veel en veel minder dan de grote zilverreiger. Naast de grote zilverreiger is het grootte verschil overduidelijk. De snavel is ook veel korter en de koereiger heeft een heel andere manier van lopen naar zijn prooi toe, bijna dribbelend. In de vlucht valt ook de veel snellere vleugelslag op. Brengt de zeer lage waterstand in de Vreugderijkerwaard deze vogel hier naar toe? Het zou best kunnen.
Wederom verbazing: bij de dijk zie ik opeens een grote gele vlinder vliegen. Bij nadere beschouwing blijkt het een koninginnepage te zijn. Een koninginnepage ! Hier ! Ik was al verbaasd hem vorige week in De Wieden te hebben gezien. Mijn schoonvader vertelt enige dagen later dat hij en mijn vrouw in datzelfde gebied er 4 hebben gezien. Gekker moet het toch niet worden. Een koninginnepage.. dat was toch hooguit iets van kruidenrijke hellingen in het krijtland van het uiterste zuiden van Limburg. Nogmaals: de opwarming..
En vanmorgen.. zie ik de bekende merelvrouw van het geroofde nest in de tuin rondscharrelen. Gisteravond ook al. Ze zoekt voedsel… niet voor zichzelf. Voor een nieuw nest, blijkbaar. Over veerkracht – vergeef mij de woordspeling – gesproken..
Zou merelvrouw nog steeds met Mottige Merelman zijn? Never change a winning team? Ik meende hem van de week weer te zien, maar het is goed opletten nu hij – al wekenlang – niet meer zingt.
Ik zie zomaar voor mij dat zo’n laat legsel nog wel eens het meest kansrijk kan zijn. De gaaien richten het oog alweer op de eerste vallende eikels: ook zo’n modeverschijnsel van de laatste jaren: vallende eikels door de droogte, begin augustus. De havik houdt de eksters op afstand. Of jaagt de havik ook op nesten.
De mens is een raar wezen: zo’n mus is niet erg, maar van een merelnest moeten ze afblijven.
Wat brengt de komende weken? Het hoogtepunt, qua warmte én droogte van deze zomer, dat is al duidelijk. De eerste trekkende ooievaars naar het zuiden? Ook al zie je het ieder jaar: de natuur verveelt nooit. Het ritme van de seizoenen. De vaste gebeurtenissen. Ik ga u weer wat vaker op de hoogte houden. Voor wie het ziet, is ieder jaar weer anders.
Thomas Kamphuis 