Een vuurslag uit de Vikingtijd uit het verre Rus land

In dit blog neem ik u mee naar het verre Rus land. Bewust uit elkaar geschreven, want we spreken over de Vikingtijd, toen dit land van de Rus als zodanig bekend stond. Het voorwerp in kwestie is niet eenduidig in zijn betekenis en gebruik.

Bekend staand als ‘fire-steel’ – vuurslag – wil nog wel eens een discussie ontbranden (vergeef me de – onbedoelde ! – woordspeling). Want: is dit wel een vuurslag? Is hij daar niet te mooi voor, te kwetsbaar in zijn gebruik? Ik ken zelfs iemand die bij hoog en laag beweerde dat het een scheermes is. Ja, en dan heb je ook nog mensen die zeggen dat het een amulet is. Misschien – opperde de dwarsdenker – was het het allemaal, inéén.

We zien twee mensen op een paard afgebeeld aan weerszijden. Had dit een bepaalde symboliek? We weten het niet. Wat weten we wél? De vraag is, of het wel paarden zijn. Mogelijk zijn het vuurspuwende draken. De draken worden bereden en aangespoord vuur te maken? Het ijzeren element wat uit de bek van de dieren komt, kan een verbindingselement zijn binnen het geheel, maar het kan ook vuur verbeelden. Wat niet vreemd is in connectie tot de vuurslag. Zag men binnen deze stammen vuur, als door een van hun goden veroorzaakt, of met behulp van, gecreëerd?

We weten dat dit soort voorwerpen vaak ‘viking’ worden genoemd. Maar ze zijn niet van viking makelij of uit de gebieden in Scandinavië afkomstig waar de Noormannen (of: vikingen) vandaan voeren over West Europa – en verder.

Dit specifieke type voorwerp is bekend van opgravingen in viking nederzettingen in Zweden. Hun oorsprong vinden ze echter in de regio van de Kama rivier, diep in hedendaags Rusland. Ze zijn gemaakt door wat we vandaag de dag Finse stammen noemen, uit het Fins-Oegrische taalgebied – de Mordoviërs, Votyaks of Mari.

De vikingen zullen er gecharmeerd van zijn geweest doordat het in hun ogen exotisch was, of omdat ze de afbeelding en symboliek bevielen. Het is ook bekend dat de Korela, Livoniërs en Vep stammen dit specifieke type gebruiken in hun rijk geornamenteerde schildpad broche hals decoratie sieraad.